Stel ik vaar elektrisch en ik installeer een of meerdere zonnepanelen op mijn boot. Hoef ik dan nooit meer aan de lader om de accu’s vol te krijgen? Een logische vraag en het antwoord zal in sommige gevallen ‘ja’ zijn. Maar het antwoord hangt wel af van drie factoren: 1. hoe groot is het zonnepaneel; 2. hoe groot is de accu en de belangrijkste: 3. hoe groot is de boot. Ofwel, hoeveel gaat erin en hoeveel gaat eruit?
Stroom opwekken met zon
Veel zeiljachten hebben een bescheiden zonnepaneel aan dek. De opbrengst van een paneel van bijvoorbeeld 55 bij 55 centimeter ligt iets onder de 60 Watt piek (Wp). Met een omvormer levert dit paneel stroom om aan boord te verbruiken of om de accu’s te vullen. Als we alleen in het weekend varen, dan hebben de zonnepanelen op de boot de hele week de tijd om de accu weer vol te maken. Maar is zo’n paneeltje daar groot genoeg voor?
Even rekenen
Stel we hebben een accu aan boord die het wel even uithoudt. Neem bijvoorbeeld de Rebelcell 12V 50Ah Li-Ion accu. Deze accu levert 600 Wh of 0,6 kWh en kost rond de 600 euro. Deze accu kan gebruikt worden voor de elektronica aan boord of voor een kleine elektromotor.
We hebben nu de Watt-piek van het paneel en Watt-uur van accu. Eerst het paneel: 60 Watt piek wil zeggen dat het paneel onder ideale omstandigheden continu 60 Watt stroom kan leveren. Vroeger was dat een gemiddelde gloeilamp. Niet heel veel dus. Daar komt nog bij dat we het hebben over ‘piek’, dus meestal is de opbrengst lager. Zonnepanelen op je boot werken alleen met zon, ‘s nachts doen ze niks en ook op een bewolkte dag is het rendement marginaal (20%).
Maar stel, de zon schijnt volop en we trekken een vol uur de beloofde 60 Watt uit het paneel. Dan mogen we daar Watt-uur van maken. Dus het paneel leverde dat uurtje 60 Watt-uur. Hebben we onze Rebelcell accu van 600 Wh net helemaal leeg gevaren, dan zou het zonnepaneel de accu in dat uur weer 10% geven. In theorie zou je dan nog tien van zulke zonnige uurtjes nodig hebben. Je kunt de accu dus weer aardig vol krijgen met een relatief klein paneel.
Silent Yachts
Het kleine paneel maakt in een paar zonnige dagen de accu weer vol. Maar als we meer oppervlakte aan zonnecellen installeren, gaat het natuurlijk sneller. Een echtpaar dat dit doorvoerde tot in het extreme waren de ‘solar-pioniers’ Heike en Michael Köhler.
In 2004 installeerden zij 25 grote zonnepanelen op een brede catamaran zonder mast. Vijf jaar lang voeren ze onafgebroken rond de wereld, met de panelen als energiebron. In 2009 bouwden ze een nieuwe, verbeterde versie van de catamaran: Solarwave 46. Het was de eerste volledig zelfvoorzienende blauwwater catamaran op zonnepanelen. Er kwamen meer cruise-catamarans en het echtpaar Köhler startte met het bedrijf Silent-Yachts. Inmiddels is dat bedrijf uitgegroeid tot een succesvol merk met meerdere modellen. Silent-Yachts bouwt nu ook elektrische speedboten en tenders. Van de live-aboard catamaran zijn zeven modellen beschikbaar in de range van 60 tot 120 voet.
De les die we van Silent-Yachts leren is dat een groot vlak panelen lonend is. Er komt veel stroom binnen. Maar de Köhlers hebben ook veel aandacht besteed aan de uitgaande energie. Bijvoorbeeld met de dubbele romp, een catamaran heeft minder weerstand in het water en de voortstuwing kost daardoor minder energie. De Silent-Yachts speedboat is voorzien van kleine draagvleugels onder de romp. Ook het verbruik van apparaten aan boord is helemaal afgestemd op de bron van alle energie, de panelen.
In en uit
Antwoord op de vraag: relatief kleine zonnepanelen kunnen in de week dat een boot stilligt een scheepsaccu vullen. Maar staat er in de boot een ijskastje aan, dan is een paneel van 60Wp niet voldoende en is er rond de 300Wp nodig. Dat zijn vijf van de paneeltjes die we als voorbeeld namen. Dan zouden we weer naar de ‘uit’-kant kunnen kijken en bedenken hoeveel het ons waard is dat er de hele week een pak melk en een paar plakjes kaas worden gekoeld. Veel producten houden het buiten de koeling langer vol dan je denkt. Hoewel, een koud pilsje is voor sommige schippers dan weer wel een goed argument om groot een zonnepaneel te installeren.
Dus om nooit meer aan de laadstroom te hoeven is wel mogelijk, denk aan het vooruitstrevende stel Köhler. Maar tegelijkertijd moet er aan de verbruik-kant aan boord ook actie worden ondernomen. Stroom uit de zonnepanelen op een boot is ‘gratis’ maar niet zo onbeperkt als stroom uit het stopcontact op de kade.
Dit bericht is geschreven door Klaas Wiersma, onafhankelijk watersport journalist voor Nauticlink. Wil je reageren op dit bericht? Laat hieronder een reactie achter of stuur Klaas Wiersma een e-mail via nieuwsdienst@nauticlink.com of contact hem via linkedin
