Een oververhitte motor ontstaat meestal door een defect in het koelsysteem. Het kan iets eenvoudigs zijn als een afsluiter die men is vergeten te openen of eenvoudig te verhelpen verstopping. Vandaag kijken we hoe een motor koelt, wat de gevolgen zijn van een warmloper, hoe je merkt dat de diesel te heet wordt en wat te doen (stoppen!). Tenslotte kijken we naar mogelijke oplossingen.
In de winter heeft de diesel een paar maanden stil gestaan. Kou en vocht zijn diep doorgedrongen in de motor en in het voorjaar merk je dat een uurtje draaien de motor goed doet. Het blok wordt warm, smering vindt zijn weg weer en vocht verdampt. Al snel komt er nog maar een heel klein beetje rook uit de pijp, de motor draait lekker. Zo zouden we het elk jaar wel willen en gelukkig gaat het meestal ook zo. Maar soms loopt de diesel helaas niet helemaal lekker. En vaak is dat op het eerste tochtje van het seizoen. In deel I keken we al naar het wel of niet starten van de motor. In deel II draait de diesel maar wordt de motor te heet, een probleem dat regelmatig voorkomt.
Koeling
Als je een diesel start, dan wordt het koelwater eerst korte tijd buiten de motor om geleid. Zo kan de motor op temperatuur komen. Is de diesel warm genoeg, dan is koeling nodig. Een thermostaat meet de temperatuur en als die boven een bepaalde waarde komt, dan gaat een klep open en dan loopt het koele water wel door de motor om die op temperatuur te houden.
Komt die koeling niet, dan wordt de motor steeds heter. Deze situatie treedt dus pas op als de motor al een tijdje draait en je dus al aan het varen bent.
Gevolgen oververhitte scheepsdiesel
Als oververhitting van de motor te lang duurt kan er flinke schade optreden. De olie, waarmee de motor wordt gesmeerd wordt te heet en gaat verbranden. Nu smeert de olie niet meer en kunnen metalen delen gaan smelten of aan elkaar plakken. Ook pakkingen en slangen kunnen verbranden. Uiteindelijk kan de motor zelfs helemaal vastlopen en kan er zelfs brand aan boord ontstaan.
Hoe merk ik dat de motor te heet wordt?
Natuurlijk hebben we gewoon de meter op het dashboard met de olietemperatuur. Andere motoren hebben een olielampje of misschien een oliealarm dat af gaat. Is de motor niet voorzien van deze indicatoren, dan moeten andere zaken in de gaten houden.
Kijk bijvoorbeeld regelmatig even of er nog water uit de uitlaat komt. Is dat er niet, dan is dat een reden voor alarm, want dan zal de motor zeker warmlopen.
Met een verhitte motor gaat de boot langzamer varen, het vermogen van de motor neemt af en je hebt de neiging om gas bij te geven.
Tenslotte wordt de rook uit de uitlaat wit of grijs en zal de motor gaan stinken als de olie heet wordt. Ook het geluid van de uitlaat wordt anders (luider).
Actie!
Voor dat we naar de oorzaken kijken van de oververhitting moeten we eerst actie ondernemen. Stop de motor zo snel mogelijk. Zoek een rustig plekje op om voor anker te gaan of meer aan bij de eerste de beste steiger. Zet de motor uit en laat het luik van de motorkamer open staan zodat de motor kan afkoelen. Nu gaan we op zoek naar de oorzaak van de verhitting. Misschien kunnen we die ter plekke wel repareren.
Op zoek naar de oorzaak
Er zijn verschillende mogelijke oorzaken voor het warmlopen van de motor.
- Defect in het koelsysteem
De meest voorkomende oorzaak van een te hete motor is dat de motor niet meer wordt gekoeld. Er is een defect in het koelsysteem. Komt er geen water meer uit de uitlaat? Dan wordt er geen koelwater opgepompt. De impeller-pomp kan stuk zijn of de koelwaterleiding is ergens verstopt. Check eerst of de afsluiter misschien verstopt is en of er water door komt. Misschien heeft het systeem een plastic zak opgezogen.
Kijk naar de wierpot, deze kan vol met vuil zitten. Ook moet de wierpot luchtdicht zijn afgesloten, anders zuigt het systeem lucht aan. Check om diezelfde reden of eer slangenklemmen misschien niet goed zitten.
Is het koelwater-systeem niet geblokkeerd dan kan de impeller kapot zijn. Dit schoepenradje is gevoelig voor vuil. Open het impellerhuisje door de bouten los te draaien en inspecteer de impeller.
Bij een oudere motor kunnen de kanaaltjes in de motor waar het koelwater doorheen wordt geleid verstopt raken door kalk en zout-aanslag. Spoel het systeem door met speciale ontkalker.
Komt er wel water uit de uitlaat, dan kan de thermostaat kapot zijn, koelwater wordt alleen omgeleid en gaat de motor niet in. Ook kan een gladde v-snaar er de oorzaak van zijn dat de impellerpomp niet wordt aangedreven.
- Olieprobleem
Olie zorgt voor smering van de motor. Is er te weinig olie of is de olie oud, dan heeft de motor meer wrijving waardoor oververhitting kan ontstaan.
- Verstopte uitlaat
Ook een blokkade van de uitlaat kan leiden tot een verhitte motor. In de pijp kan zoutaanslag of misschien aangroei zorgen voor verminderde werking.
- Overbelasting
Als de motor wordt overbelast kan de temperatuur ook flink oplopen. Misschien heeft een nieuwe schroef een te grote spoed of is de schroef zelf te groot. Misschien zit er vuil in de schroef waardoor de motor harder moet werken. Of misschien weet u precies wat de overbelasting was in de vorm van een te zware sleep.
Dit bericht is geschreven door Klaas Wiersma, onafhankelijk watersport journalist voor Nauticlink. Wil je reageren op dit bericht? Laat hieronder een reactie achter of stuur Klaas Wiersma een e-mail via nieuwsdienst@nauticlink.com of contact hem via linkedin.
