Als je gaat varen in Gelderland, kun je kiezen uit prachtige vaarroutes. Onze grootste provincie is namelijk ook de meest gevarieerde provincie, zeker op watersportgebied. In het noorden vind je de voormalige Zuiderzee-kust met oude vissersplaatsen als Harderwijk en Elburg. In het zuiden het land van Maas en Waal met grote rivieren en bijbehorende recreatieplassen en grindgaten. Steden als Zaltbommel, Doesburg en Zutphen aan de IJssel zijn prachtige plaatsen om meerdere dagen te liggen en het water lekker langs te laten stromen.
Voormalige Zuiderzeekust
Een mooie vaarroute in Gelderland begint in het noorden. Daar grenst de provincie aan de randmeren Nijkerkernauw, Nuldernauw, Wolderwijd en het Veluwemeer. Een flinke kustlijn. Bij de Nijkerkersluis is een leuke haven met een strand. Café-restaurant Strandhuys Nijkerk is een leuke plek voor een uitstekende lunch of diner. Het Nuldernauw is een geliefde surfsport vanwege de geringe diepte en met veel wind vliegen de kitesurfers rond je boot. Op het Wolderijd hebben we de ruimte, hoewel, voor de kust van Harderwijk staat maar zestig centimeter water. Het Knareiland hoort bij Gelderland, een nieuw aangelegd eiland met prima steigers om te liggen. Harderwijk heeft een leuke historische haven.
We vervolgen onze vaarroute door Gelderland via het aquaduct waar de auto’s onder het water door gaan. Zo kunnen wij lekker door varen zonder op de brug te hoeven wachten. Altijd een mooi gevoel om als watersporter zo gewaardeerd te worden. Bij Elburg kunnen we weer dicht bij het historische centrum komen en rond de oude haven zijn meerdere cafés en restaurants. De Reevesluis en het Reevediep bevinden zich in Overijssel.
Over de IJssel varen
Het is onder Deventer dat de IJssel geheel in Gelders gebied stroomt. Het is wel mogelijk om het Apeldoorns Kanaal te nemen dat synchroon ligt aan de IJssel. Maar in Apeldoorn is een dam, dus er is geen doorgaande vaarroute door Gelderland.
De stad Zutphen heeft meerdere havens. Het mooist lig je in het oude haventje in het centrum van de stad. Maar aan de noordzijde zijn meerdere havens. Vanaf hier ben je na een kleine wandeling ook zo in de mooie binnenstad. Het barst hier van de koffiehuisjes, leuke winkeltjes en gezellige terrasjes.
Hetzelfde geldt voor Doesburg, de vestingstad die is omgeven door water. Hier kunnen we een bezoek brengen aan het Lalique museum waar tot 25 juni 2025 de tentoonstelling ‘Van Jan Toorop tot Kees van Dongen’ te zien is. Beide Nederlandse schilders die hun tijd ver vooruit waren.
Vaarroute Nederrijn of Waal
De rivier de Oude IJssel loopt door naar Doetinchem. De IJssel zelf slingert verder richting Arnhem. Bij Giesbeek is een heerlijk watersportgebied met mooie ligplaatsen en strandjes. Uiteindelijk komt de IJsel uit op de Nederrijn, of eigenlijk is dit de plek waar de IJssel ontspringt want hij stroomt naar het noorden.
Gaan we hier bakboord uit, dan komen we op het Pannerdens kanaal dat naar de Rijn leidt, of beter: de Waal want dat is de naam van deze 1233 kilometer lange rivier zodra hij op Nederlands grondgebied stroomt. Gaan we na de IJssel stuurboord uit, dan brengt deze vaarroute door Gelderland ons met de stroom mee over de Nederrijn naar het westen.
Langs de Heuvelrug
De Nederrijn stroomt door Arnhem en dan langs Wageningen, Rhenen en Wijk bij Duurstede. Iets na Culemborg verlaat de Nederrijn de provincie Gelderland. Vanaf Wijk bij Duurstede gaat de Nederrijn over in de Lek. Het is een mooie rivier met vooral in het eerste gedeelte weinig vrachtverkeer. Op de Lek is het wat drukker. Langs de Nederrijn zijn verschillende natuurgebieden. Bijvoorbeeld waar de rivier langs de Utrechtse Heuvelrug stroomt.
Rood op rood
Kiezen we tijdens het varen door Gelderland voor de Waal, dan moeten we ons voorbereiden op wat intensievere dagen aan boord. Dit is een belangrijke verkeersader en de vrachtschepen zijn hier groot en ze varen hard. Schepen die stroom opwaarts varen hebben het zwaar met de tegenstroom. Daarom is afgesproken dat ze bochten mogen afsnijden, de meeste stroom staat immers in elke buitenbocht van de rivier.
Wie tegen het verkeer in ‘mag’ varen moet wel een groot blauw bord voeren naast de stuurhut. Het is een blauw bord met een wit licht in het midden. Als recreatievaart kunnen we dus grote tegenliggers krijgen aan onze kant van het water (stuurboord). Voor het uitwijken bestaat geen eenduidige regel. Wij zijn als categorie ‘kleine schepen’ verplicht om voorrang te geven.
Het heeft de voorkeur om de instructies via de marifoon op te volgen. Dat betekent dat we moeten uitluisteren op het juiste sectorkanaal. De sectorkanalen staan aangegeven op de kaart. De manier van passeren wordt bijvoorbeeld aangeduid als ‘bakboord op bakboord’ of ‘rood op rood’.
Over de Maas naar het oosten
Bij Gorinchem en Woudrigem verlaat de Waal Gelderland. We varen nu bij Slot Loevestein waar we ook al over schreven bij de provincie Noord Brabant. Woudrichem is een leuke plek om een dag te ontspannen. We zijn aan het begin van de Afgedamde Maas, de oude rivierloop die nu de grens vormt tussen Noord Brabant en Gelderland. Van de Afgedamde Maas komen we op de Maas, die de zuidgrens van de provincie vormt. Bij Kerkdriel zijn verschillende stukken oude rivierloop om lekker te ankeren. De sluis Sint Andries verbindt de Maas met de Waal. Verder naar het oosten zijn watersportgebieden de Gouden Ham en de Loonse Waard.
Land van Maas en Waal
Voeren we eerder op de Waal, nu bevinden we ons op de Maas. Het gebied tussen deze rivieren is het Land van Maas en Waal, bezongen door Boudewijn de Groot in 1966:
Onder de groene hemel in de blauwe zon
Speelt het blikken harmonieorkest in een grote regenton
Daar trekt over de heuvels en door het grote bos
De lange stoet de bergen in van het circus Jeroen Bosch
En we praten en we zingen en we lachen allemaal
Want daar achter de hoge bergen ligt het land
Van Maas en Waal
Boudewijn de Groot
Dit bericht is geschreven door Klaas Wiersma, onafhankelijk watersport journalist voor Nauticlink. Wil je reageren op dit bericht? Laat hieronder een reactie achter of stuur Klaas Wiersma een e-mail via nieuwsdienst@nauticlink.com of contact hem via linkedin
